2022 yılında küresel ekonominin şekillenmesinde, artan enflasyonist baskılar, enerji fiyatlarındaki sert yükseliş Rusya-Ukrayna savaşı, merkez bankalarının agresif sıkılaşma adımları ile artan resesyon endişeleri önemli rol oynamıştır.

2022 yılında küresel ekonominin şekillenmesinde, artan enflasyonist baskılar, enerji fiyatlarındaki sert yükseliş Rusya-Ukrayna savaşı, merkez bankalarının agresif sıkılaşma adımları ile artan resesyon endişeleri önemli rol oynamıştır. Küresel ekonomide toparlanma devam ederken baz etkisinin katkısı ile bu senenin büyüme rakamlarında ciddi yükselişler meydana gelmiştir. Rusya-Ukrayna savaşı ve talebin artışı ile beraber yükselen emtia fiyatları, tedarik zincirinde devam eden sorunlar enflasyonda son yılların en yüksek rakamlarının görülmesine sebep olmuştur. Bu kapsamda merkez bankaları genişleyici para politikalarını sonlandırıp sıkılaştırıcı para politikalarını uygulamaya başlamışlardır. Tüm dünyada yüksek enflasyonun geçici olduğu düşünülse de enflasyon oranlarının geçmiş yıl ortalamalarına kıyasla oldukça yüksek seyretmesi, enflasyonun mevcut seyrine ilişkin kaygıların 2023 yılında da devam edeceğini göstermektedir.

Geçtiğimiz yıl ABD ekonomisinde toparlanma olurken 2022 yılında büyüme oranlarında görülen düşüşler ekonomide durgunluk endişelerini gündeme getirmiştir. ABD Merkez Bankası (Fed), 2021 yılında politika faiz oranını değiştirmezken, ekonominin yeniden açılması nedeniyle oluşan arz ve talep dengesizliklerinin yüksek enflasyona yol açması nedeniyle 2022 yılında agresif sıkılaşma adımlarına geçerek faiz artışlarına başlamıştır. Bundan dolayı Dolar endeksi (DXY) 2022 yılında yükseliş göstermiştir. ABD işsizlik oranları ise 2021 yılında göstermiş olduğu düşüş trendini 2022 yılında az da olsa devam ettirmiştir. Enflasyon sorununun çözümü ve faiz oranının indirilmesi perspektifinde işgücü piyasası yakından takip edilmektedir. İşgücü piyasalarındaki sıkışıklığın giderilmesi için ekonominin yavaşlatılması gerekliliği ön plana çıkmakta, böylece ücret eğilimlerinin enflasyonla tutarlı şekilde düşüş göstermesi ve neticesinde istihdam kaybının gerçekleşmesi beklenmektedir. Yüksek ücretler şirketlerin işgücü maliyetlerinde ve nihayetinde enflasyon üzerinde baskı yaratmaktadır. Bu kapsamda Fed’in önümüzdeki dönemde uygulayacağı para politikası küresel ekonomi tarafından yakından takip edilmektedir.

Avrupa ekonomisi, küresel ekonomideki toparlanma ile birlikte 2021 yılında kısmi iyileşme göstermiştir. Ancak 2022 yılında Rusya-Ukrayna savaşı nedeni ile yükselen enerji fiyatları Avrupa kıtasında maliyet enflasyonunda ciddi bir yükselişe neden olmuştur. Avrupa Merkez Bankası (ECB), enflasyon ile mücadele etmek için varlık alım programını bitirirken faizlerde ciddi bir artış yapmıştır. Ayrıca imalat sektörü PMI endeksinin 2022 yılında eşik değer olan 50 puan altında değer alması Euro Bölgesi’nde görülen ekonomik endişeleri arttırmıştır. Sonuç olarak, Rusya-Ukrayna savaşı nedeni ile yükselen enflasyon oranları makroekonomik verileri olumsuz etkilemesine rağmen ileriye dönük iyimser beklentiler devam etmektedir.

Gelişmiş ülke merkez bankalarının uyguladığı agresif para politikası, gelişmekte olan ülke ekonomileri üzerinde 2022 yılında olumsuz etki yaratmıştır. Gelişmekte olan ülkelerde sermaye çıkışları görülmüş ve ülke para birimlerinde değer kayıpları gözlemlenmiştir. Ayrıca, Rusya-Ukrayna savaşı nedeni ile hem enerji fiyatlarında hem de gıda fiyatlarında görülen yükseliş gelişmekte olan ülke ekonomilerinin büyümesini olumsuz etkilemiştir. Bu kapsamda gelişmekte olan ülkelerin merkez bankaları hem ülkelerinin para birimlerinin değerini korumak hem de enflasyon ile mücadele etmek için 2022 yılında faiz artışlarına devam etmiştir. Bundan dolayı gelişmiş ülke merkez bankalarının önümüzdeki dönemdeki uygulayacakları para politikaları gelişmekte olan ülkeler tarafından yakından takip edilmektedir.

Türkiye Ekonomisi

2022 yılında Türkiye ekonomisinde görülen güçlü talep ile birlikte iktisadi faaliyette canlanma olmuştur.

Ekonomide büyüme hız kazanırken işsizlik oranlarında da belirgin bir iyileşme sürmüştür. Ancak küresel çapta, özellikle Rusya-Ukrayna savaşı kaynaklı artan emtia maliyetleri ve arz yönlü sorunların devam etmesi enflasyon oranlarında beklentilerin üzerinde artışlara neden olmuştur. Enflasyon oranlarında görülen artışları kontrol altına almak ve Türk lirasının desteklenmesi için çeşitli makro ihtiyati tedbirler ve ekonomik programlar uygulanmıştır.

Önümüzdeki dönemde ekonomide büyümenin devam etmesi beklenirken, enflasyonda görülen geçici yükselişin yeniden düşüşe geçeceği tahmin edilmektedir. Ayrıca rekabetçi TL kurunun etkisi ile cari işlemler dengesinde iyileşme sürecinin 2023 yılında devam edeceği öngörülmektedir.